Het verloop van de ziekte ME/CVS
Een patiënt met ME/CVS heeft een lange ziektegeschiedenis. In de loop van die geschiedenis variëren het klinische beeld en de klachten van een patiënt. Het begin van elke chronische vermoeidheid is altijd chronische stressreacties! Wanneer het zeer regelmatig tot constant blootgesteld wordt aan stress krijgt het lichaam onvoldoende gelegenheid om te herstellen. Deze situatie zorgt voor een constante activatie van het orthosympaticus systeem en van de Hypothalamus-Hypofyse-Bijnier (HPA)-as. Uiteindelijk leidt dit proces tot schade aan weefsels en organen en met een systeem dat amper nog kan reageren op de overbelasting van schadelijke stoffen. Wanneer het lichaam in een stadium van laaggradige ontstekingen geraakt ontstaan de klachten van onverklaarbare vermoeidheid waar rust geen verbetering geeft. ( zie figuur).jpg)
In de loop van jaren behandelen (ook met osteopathie) en het opzoeken van de aanleidingen en factoren die leiden tot deze ontwikkeling van chronische vermoeidheid ontstond het begrip van de ontregeling van meerdere orgaansystemen onderling. Hieronder een overzicht van de factoren die zijn gevonden.
a) De optimale stroming van hersenvocht
Rondom het hersenweefsel en in het ruggenmerg loopt het cerebrospinaal vocht. Dit vocht werkt als een beschermende laag voor het centraal zenuwstelsel en zorgt voor de aanvoer van nuttige voedingstoffen naar de hersenen. Recent heeft men een andere functie gevonden: drainage van toxische stoffen uit de hersenen om ze af te voeren via het veneuze bloedvatsysteem naar de nier en de lever.
b) Toxische stoffen moeten uit het lichaam
Naast het bloedvatenstelsel is er nog een tweede vaatstelsel aanwezig in het lichaam, namelijk het afvoerende lymfesysteem. Het lymfestelsel begint in alle weefsels en vervoert ‘lymfe’. In lymfe zitten vocht, grotere moleculen en afvalstoffen. Op zijn weg naar het veneuze bloedvatenstelsel stroomt de lymfe doorheen lymfeklieren, waar een filtering/zuivering kan plaatsvinden.
c) De pomp functie in het lymfesysteem
Het lymfesysteem heeft, net zoals de bloedvaten, spiertjes in de vaatwand. Door het samentrekken van die spieren wordt de lymfe gepompt in de richting van het linker sleutelbeen. Dit pompmechanisme staat onder controle van het orthosympatische zenuwsysteem. Als er een stoornis is in dit zenuwsysteem dan wordt de lymfestroom niet meer verder gepompt of gaat de lymfeflow in de verkeerde richting. Dit leidt uiteindelijk tot de opstapeling van toxines in het lichaam. Het middenrif en de ademhaling zijn ook belangrijke pompen.
d) Het orthosympatische zenuwsysteem
Het orthosympatische systeem is een onderdeel van het autonoom zenuwstelsel. Dit systeem controleert de diameter van de bloedvaten, maar ook de functie van hart, nieren en maag/darm systeem. Het is tevens een belangrijke controleur van een gezond lymfesysteem. Bij patiënten met ME/CVS staat dit orthosympatische systeem al jaren onder druk nog vóór er klachten zijn ontstaan. Die druk kan fysisch zijn door houdingsafwijkingen of een letsel ter hoogte van de borstwervels. Die druk kan ook emotionele spanning zijn of ontstaan door een chronische overprikkeling van het immuunsysteem of door leven in een vervuilde omgeving. Het autonoom zenuwsysteem wordt gecontroleerd door de hypothalamus in de hersenen.
e) Feedback mechanisme in het hormonen systeem
De hypothalamus controleert ook de productie van de meeste hormonen en doet dit via een proces genaamd: biofeedback.
De hypothalamus is het enige gebied in de hersenen waar grote moleculen doorheen de bloed-hersenfilter geraken, o.a. om die biofeedback te regelen. Ongelukkig genoeg, bij onvoldoende drainage van toxines uit het brein is dit ook de plaats waar toxische stoffen in de hersenen geraken en het normaal functioneren van het centraal zenuwstelsel gaan verstoren. De hypothalamus stuurt verkeerde signalen naar het orthosympatische zenuwsysteem van het lichaam met gevolgen voor organen, bloedvaten en lymfesysteem.
Wat gaat er mis?
Het cerebrospinaal vocht zorgt via de veneuze bloedvaten en de hersenvlies sinussen voor de afvoer van toxische stoffen en afvalstoffen vanuit het brein. Dat afval verzamelt zich in de kleine lymfebanen die via de kleine openingen in de schedel eindigen in de hals-lymfevaten. De meeste openingen zitten hoog in de neus, de lamina cribrosa, waar ook de reukzenuwen zitten. Er zitten eveneens openingen rondom de oogzenuw en de gehoorzenuw. Rondom het ruggenmerg, waar cerebrospinaal vocht circuleert, zitten ook drainage openingen. Door een tragere en slechtere drainage via het lymfesysteem in het brein, in de hals en in de lymfevaten van de thorax of door een retrograde stroming van lymfe kunnen toxische stoffen moeilijk uit het lichaam worden verwijderd.
Dit resulteert in de stapeling van toxines op meerdere plaatsen in het lichaam. Deze opstapeling levert een stoornis in het functioneren van het orthosympatische zenuwsysteem. Zo komt het tot een neerwaartse spiraal en klachten van chronische vermoeidheid. Te lange stimulatie van het sympatische systeem resulteert in het vernauwen van de aanvoerende bloedvaten en een vermindering van de lymfedrainage. Dit geeft meer stapeling van toxische stoffen in hersenen, ruggenmerg en in het lichaam. Dit veroorzaakt dan weer chronische ontstekingen. En dus… méér schade aan het autonoom zenuwsysteem. Te weinig energie of brandstof voor elke cel door een stoornis in het functioneren van de mitochondriën is een centrale oorzaak voor de ontwikkeling van het ziektebeeld van ME/CVS.
ME/CVS is een stoornis in verschillende structuren van het lichaam met duidelijke en diagnosticeerbare fysieke symptomen zoals een verminderde beweeglijkheid van de thoracale wervelkolom, gezwollen lymfebanen, specifieke pijnpunten links op de thorax als gevolg van een stoornis in het functioneren van het orthosympatische zenuwsysteem en de terugvloeiing van lymfe in de vaten. De vocht drainage van de hersenen in de lymfevaten volgt een craniaal ritme dat gevoeld kan worden door een osteopaat. Dit ritme is altijd gestoord bij patiënten met chronische vermoeidheid.
